Του Αναστάσιου Πουλόπουλου
Τέτοιες μέρες, για την ακρίβεια στις 13 Οκτωβρίου του 1904, ο Παύλος Μελάς έπεφτε νεκρός ύστερα από συμπλοκή με τουρκικά στρατεύματα, στο χωριό Στάτιτσα της Καστοριάς. Τους τούρκους είχε παραπλανήσει ο βούλγαρος αρχικομητατζής Μήτρε Βλάχου, επικηρυγμένος από τις οθωμανικές αρχές, δίνοντάς τους την πληροφορία ότι στη Στάτιτσα βρισκόταν ο ίδιος.
Ο Παύλος Μελάς, γόνος αστών, ανδρώθηκε μέσα σε μία οικογένεια με έντονη εθνική δράση. Ήδη από το 1894, οργανώθηκε στην «Εθνική Εταιρία», μια μυστική οργάνωση νεαρών αξιωματικών με σκοπό την προώθηση της Μεγάλης Ιδέας. Με τα γεγονότα στην Κρήτη και τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1987, η «Εθνική Εταιρία» διαλύθηκε. Ωστόσο, η εθνικά ανησυχούσα συνείδηση του Μελά δεν μπορούσε να αναπαυτεί στην άνεση και στην καλοπέραση ενός αξιωματικού στην Αθήνα.
Αναμείχθηκε έντονα στις μακεδονικές υποθέσεις, ίσως αισθανόμενος τύψεις για την έκβαση του πολέμου του ’97. Ρόλο στο ενδιαφέρον του Παύλου Μελά για τη Μακεδονία έπαιξε και η συγγένεια του με την οικογένεια των Δραγούμηδων, μέσω της συζύγου του Ναταλίας. Ανέπτυξε αλληλογραφία με τον Ίωνα Δραγούμη, όταν ο τελευταίος διορίστηκε υποπρόξενος στο Μοναστήρι, και γενικότερα βρίσκονταν σε συνεχή επαφή για την αποστολή πολεμοφοδίων, χρημάτων, καθώς και προπαγανδιστικού υλικού στους Έλληνες της Μακεδονίας.
Το 1903, μετά την επανάσταση του Ίλιντεν και τη δημιουργία από τους Βουλγάρους του ΒΜΡΟ, μπροστά στον κίνδυνο να προσαρτηθεί η Μακεδονία στη Βουλγαρία, δεδομένης και της εκτεταμένης δράσης βουλγαρικών εκκλησιαστικών κύκλων, της Βουλγαρικής Εξαρχείας, ο Παύλος Μελάς ξεκίνησε μία σειρά αναγνωριστικών περιοδειών στη Δυτική Μακεδονία. Περιοδεύοντας από χωριό σε χωρίο, διαπίστωνε ιδίοις όμμασι την κατάσταση που επικρατούσε με τους κομητατζήδες, ενώ ερχόταν σε επαφή με ελληνικές αντάρτικες ομάδες, τις οποίες ενίοτε ενίσχυε.
Στην τρίτη και τελευταία του επίσκεψη στα μακεδονικά εδάφη, ήταν πλέον αρχηγός αντάρτικης ομάδας, με το επιχειρησιακό όνομα «Μίκης Ζέζας», υπεύθυνος για την περιοχή Μοναστηρίου – Καστοριάς. Πραγματοποίησε με επιτυχία αρκετές επιχειρήσεις εναντίων κομητατζήδων και εξαρχικών χωριών. Ωστόσο, όπως προαναφέραμε, ύστερα από τέχνασμα του αρχικομητατζή Μήτρε Βλάχου, προκλήθηκε συμπλοκή των ελληνικών ομάδων με τούρκους στρατιώτες στο χωριό Στάτιτσα. Ο Παύλος Μελάς, στην προσπάθειά του να διαφύγει από το σημείο που κρυβόταν, τραυματίστηκε θανάσιμα.
Ο θάνατος του Παύλου Μελά συγκλόνισε την κοινή γνώμη, λόγω του ακέραιου και αγνού του χαρακτήρα. Η θυσία του σηματοδότησε την ουσιαστική έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα, που κορυφώθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.
Ο Παύλος Μελάς υπήρξε σε όλη του τη ζωή παράδειγμα ήθους και αρετής, σύνεσης και πατριωτισμού. Οι πράξεις του και οι επιλογές του οδηγούνταν συνεχώς από την άδολη αγάπη για την πατρίδα και την επιθυμία του να δει να ελευθερώνεται η γη της Μακεδονίας. «Αισθάνομαι μία δύναμη μέσα μου που με ωθεί διαρκώς προς τη Μακεδονία», έγραφε προς τη γυναίκα του, τη Ναταλία. Και αλλού, «Αναλαμβάνω αυτόν τον αγώνα με όλη την ψυχή και με την ιδέα ότι είμαι υποχρεωμένος να τον αναλάβω. Είμαι βέβαιος ότι ενός ανδρός το αίμα αν ποτίσει το χώμα της Μακεδονίας θα ξυπνήσουν όσοι κοιμούνται, θα ενθαρρυνθούν οι τρομοκρατημένοι, θα φυτρώσουν στην ευγενική γη εκδικητές και σωτήρες»
Ήταν ευσεβέστατος Χριστιανός Ορθόδοξος συμμετέχοντας συχνά στη θεία λατρεία και μεταλαμβάνοντας των Αχράντων Μυστηρίων. «Πάντοτε Τον ελάτρευσα διά την θρησκείαν Του και Τον εθαύμασα διά την θυσίαν Του. Ελπίζω να μας βοηθήση», γράφει αναφερόμενος στον Αρχηγό της Πίστεως μας προς τη Ναταλία, στις 28 Αυγούστου 1904, ενώ μετά τη θεία Κοινωνία γράφει ότι αισθάνεται «ισχυρός, γενναίος και καλύτερος».
Επιπλέον, καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στη Μακεδονία, δεν ξέχασε ποτέ τη γυναίκα του και τα παιδιά τους. Το ρολόι του ήταν μονίμως ρυθμισμένο στην ώρα της Ελλάδας, καθώς αναλογιζόταν τις ασχολίες του καθενός μέλους της οικογένειάς του κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αλληλογραφούσε τακτικά με τη Ναταλία και οι επιστολές του ήταν γεμάτες νοσταλγία για τη σύζυγό του και «τα χρυσά παιδάκια», «τους αγγέλους» του, όπως χαρακτηριστικά τα αναφέρει.
Θα μπορούσαμε να πούμε συμπερασματικά, ότι η προσωπικότητα του Παύλου Μελά ενσαρκώνει πλήρως το εθνικό μας τρίπτυχο «Πατρίδα – Θρησκεία – Οικογένεια».
Ζούμε σε μία εποχή που η Χώρα και το Έθνος, βιώνει τη μία εθνική ήττα μετά την άλλη. Ο Ελληνισμός συρρικνώνεται, τόσο εντός, όσο και εκτός της επικράτειας. Τα Σεπτεμβριανά του ‘55, η εισβολή και κατοχή της Κύπρου το ‘74, η κρίση των Ιμίων το ‘96, η προδοτική Συμφωνία των Πρεσπών το 2018, η δολοφονία του Κωνσταντίνου Κατσίφα και η άδικη φυλάκιση του Φρέντυ Μπελέρη, αποδεικνύουν περίτρανα ότι εδώ και χρόνια δεν υπάρχουν Μελάδες! Δεν υπάρχουν υψηλές ιδέες και ιδανικά που να καθοδηγούν τους ανθρώπους που κυβερνούν τον τόπο!
Συν τοις άλλοις, έχει διεισδύσει την κοινωνία η λεγόμενη «κουλτούρα της ακύρωσης». Ακύρωσης προτύπων και κατ’ επέκταση επιτευγμάτων, με σκοπό την «αναδόμηση» ενός πολιτικά ορθού, στείρου, άχρωμου, άοσμου και τελικά «ουδέτερου» περιβάλλοντος. Διότι στη σημερινή εποχή, δε βολεύει οτιδήποτε προάγει την εθνική συνείδηση και αποδεικνύει την ύπαρξη εθνικής ταυτότητας!
Όλα αυτά οδηγούν στην ιστορική λήθη και στην απαξίωση. Η αποδόμηση των εθνικών μας ηρώων και συνεκδοχικά ό,τι αυτοί προσέφεραν στην πατρίδα, έχει σκοπό να καταρρίψει τα πρότυπα στα οποία στηρίχθηκαν και γαλουχήθηκαν γενιές και γενιές Ελλήνων, συμβάλλοντας εν τέλει στην αποδόμηση της ίδιας την κοινωνίας και των συνεκτικών δεσμών αυτής, καθώς και στην υιοθέτηση «χλιαρών» χαρακτηριστικών που σε καμία περίπτωση δε θα ομοιάζουν ούτε στο ελάχιστο στους ένδοξους προπάτορες του Έθνους.
Εμείς, με τις όποιες δυνάμεις μας οφείλουμε να αντισταθούμε και να υπερασπιστούμε τα ιδανικά μας, την Πατρίδα μας, την Ορθοδοξία μας, τον πολιτισμό μας, την ταυτότητά μας, εμπνεόμενοι από Μελάδες, Δραγούμηδες και Καραβαγγέληδες!
Ο Παύλος, ο δικός μας Παύλος, ζει!